PolskiWina wzmacniane mają swoją moc
„Myślę, że przeciętny konsument w rzeczywistości nie rozumie, czym jest wino wzmocnione lub że wino wzmocnione jest kategorią.Nie zdają sobie sprawy, że sherry, wermut i porto to wina wzmocnione, tak naprawdę nie rozumieją, co to znaczy dodać destylowanego spirytusu do bazy winnej”.- Lee Carrell, kierownik baru The Royal
Wino wzmocnione to wino z dodatkiem spirytusu destylowanego w celu zwiększenia zawartości alkoholu.
Wina wzmacniane – charakterystyka, definicja i klasyfikacja
Czym są wina wzmacniane?
Wina wzmacniane (ang. fortified wines) to kategoria win, do których podczas fermentacji lub po jej zakończeniu dodaje się destylat (najczęściej brandy) w celu podniesienia zawartości alkoholu oraz przedłużenia ich trwałości. Proces ten pozwala na uzyskanie bardziej skoncentrowanego smaku, a w zależności od momentu dodania alkoholu, może prowadzić do powstania win wytrawnych lub słodkich.
Wina wzmacniane charakteryzują się zawartością alkoholu na poziomie 15–22%, a ich różnorodność obejmuje zarówno lekkie i wytrawne, jak i intensywnie słodkie trunki o długim potencjale starzenia.
Jak powstają wina wzmacniane?
Proces produkcji win wzmacnianych różni się w zależności od stylu i regionu, ale zazwyczaj obejmuje następujące etapy:
- Fermentacja winogron – standardowy proces przekształcania cukrów w alkohol za pomocą drożdży.
- Dodatek alkoholu destylowanego (np. brandy):
- Podczas fermentacji – zatrzymuje fermentację i zachowuje naturalną słodycz wina (np. Porto, Moscatel).
- Po zakończeniu fermentacji – pozwala uzyskać wytrawne wina wzmacniane (np. Sherry, Marsala, Madeira).
- Dojrzewanie – odbywa się w drewnianych beczkach lub specjalnych systemach dojrzewania (np. solera w przypadku Sherry).
- Butelkowanie – wina wzmacniane mogą dojrzewać dalej w butelce lub być gotowe do natychmiastowego spożycia.
Najbardziej znane wina wzmacniane
1. Porto (Port, Portugalia)
Region: Dolina Douro, Portugalia
Odmiany winogron: Głównie Touriga Nacional, Touriga Franca, Tinta Roriz, Tinta Barroca
Charakterystyka:
- Porto to jedno z najsłynniejszych win wzmacnianych na świecie, produkowane w różnych stylach – od wytrawnych po bardzo słodkie.
- Wzmacnianie odbywa się podczas fermentacji, co zatrzymuje proces fermentacji i pozostawia w winie naturalny cukier.
- Najpopularniejsze style Porto:
- Ruby Port – młode, owocowe, dojrzewające w stalowych kadziach lub dużych beczkach.
- Tawny Port – dojrzewające przez lata w mniejszych beczkach, z nutami karmelu, orzechów i przypraw.
- Vintage Port – najwyższej jakości Porto, produkowane tylko w najlepszych rocznikach, dojrzewające w butelce przez dziesięciolecia.
2. Sherry (Jerez, Hiszpania)
Region: Jerez de la Frontera, Andaluzja, Hiszpania
Odmiany winogron: Głównie Palomino Fino, Pedro Ximénez, Moscatel
Charakterystyka:
- Sherry to wino wzmacniane, które wyróżnia się unikalnym procesem dojrzewania systemem solera, gdzie młodsze wina są stopniowo mieszane ze starszymi.
- Najważniejsze style Sherry:
- Fino – lekkie, wytrawne, dojrzewające pod warstwą drożdży (flor).
- Manzanilla – odmiana Fino, produkowana nad oceanem, bardziej wytrawna i delikatna.
- Amontillado – początkowo dojrzewające pod florem, ale później utlenione, z bardziej orzechowym smakiem.
- Oloroso – ciemniejsze, intensywne, dojrzewające w kontakcie z powietrzem, bogate w nuty karmelu i orzechów.
- Pedro Ximénez (PX) – niezwykle słodkie, niemal syropowe, z intensywnymi nutami fig, daktyli i czekolady.
3. Madeira (Portugalia)
Region: Wyspa Madera, Portugalia
Odmiany winogron: Sercial, Verdelho, Bual, Malmsey
Charakterystyka:
- Madeira jest unikalnym winem wzmacnianym, które przechodzi proces estufagem, czyli dojrzewanie w podwyższonej temperaturze, co nadaje mu charakterystyczne nuty karmelu, orzechów i dymu.
- Najważniejsze style:
- Sercial – wytrawne i bardzo kwasowe.
- Verdelho – półwytrawne, z delikatnymi nutami owocowymi i miodu.
- Bual – półsłodkie, bogate w nuty karmelu i fig.
- Malmsey – najsłodsze, o głębokim smaku suszonych owoców i czekolady.
4. Marsala (Sycylia, Włochy)
Region: Sycylia, Włochy
Odmiany winogron: Grillo, Catarratto, Inzolia
Charakterystyka:
- Marsala to wino wzmacniane o zróżnicowanej słodyczy i długości dojrzewania.
- Podział według koloru:
- Oro (złote) – z białych winogron, o delikatnych nutach wanilii i migdałów.
- Ambra (bursztynowe) – dojrzewające dłużej, z bogatszym smakiem.
- Rubino (rubinowe) – z czerwonych winogron, bardziej owocowe.
- Podział według długości dojrzewania:
- Fine – minimum 1 rok starzenia.
- Superiore – minimum 2 lata.
- Superiore Riserva – minimum 4 lata.
- Vergine / Soleras – dojrzewające przez co najmniej 5 lat w systemie solera.
5. Vin Doux Naturel (VDN, Francja)
Region: Roussillon, Dolina Rodanu
Odmiany winogron: Muscat, Grenache
Charakterystyka:
- Wina typu Vin Doux Naturel są wzmacniane podczas fermentacji, co zatrzymuje proces fermentacji i zachowuje naturalny cukier.
- Najbardziej znane odmiany:
- Muscat de Beaumes-de-Venise – lekkie, aromatyczne, bogate w nuty kwiatowe i cytrusowe.
- Banyuls i Maury – produkowane głównie z Grenache, intensywne, o głębokim smaku czekolady, przypraw i suszonych owoców.
Podsumowanie
Wina wzmacniane to jedne z najbardziej zróżnicowanych win na świecie, oferujące szeroki wachlarz stylów – od wytrawnych po bardzo słodkie. Każde z nich ma unikalny proces produkcji i charakterystyczne cechy wynikające z regionu, w którym powstaje.
Dzięki swojej intensywności, wina wzmacniane są idealnym wyborem zarówno jako aperitif, jak i do deserów, serów oraz dań o bogatym smaku.
