Grappa – Włoski Destylat z Winogronowych Wytłoków

Czym jest Grappa?

Grappa to włoski destylat wysokoprocentowy (35–60% ABV), produkowany z wytłoków winogronowych (skórek, pestek i miąższu), które pozostają po produkcji wina. Jest to typowy włoski trunek o głębokim, ziemistym smaku, który może być zarówno surowy i intensywny, jak i elegancki oraz delikatny, w zależności od metody destylacji i starzenia.

Grappa to narodowy destylat Włoch, chroniony przez regulacje D.O.C. (Denominazione di Origine Controllata), co oznacza, że może być produkowana wyłącznie we Włoszech, San Marino i części Szwajcarii.

Historia i pochodzenie Grappy

📍 XIV-XV wiek – początki: pierwsze wzmianki o destylacji wytłoków w północnych Włoszech.
📍 XVII-XVIII wiek – rozwój technologii: wprowadzenie miedzianych alembików pozwala na uzyskanie bardziej czystego destylatu.
📍 XIX wiek – popularyzacja: Grappa staje się popularnym napojem chłopów i robotników jako tani, mocny alkohol.
📍 XX wiek – renesans jakości: destylarnie takie jak Nonino, Poli i Berta zaczynają produkować premium Grappa, starzoną w beczkach i o bardziej wyrafinowanym profilu smakowym.
📍 XXI wiek – globalne uznanie: Grappa staje się cenionym alkoholem na całym świecie, szczególnie wśród koneserów i miłośników włoskiej kuchni.

Jak powstaje Grappa?

Grappa powstaje w wyniku destylacji świeżych wytłoków winogronowych, które zawierają resztki soku winnego oraz naturalne związki aromatyczne.

1. Surowiec – wytłoki winogronowe (Vinaccia)

🍇 Do produkcji używa się tylko winogron wykorzystywanych do wina, a ich odmiana wpływa na smak Grappy:

• Aromatyczne szczepy (Moscato, Gewürztraminer) – bardziej owocowa i kwiatowa Grappa.
• Czerwone winogrona (Nebbiolo, Sangiovese, Barbera) – intensywna, taniczna Grappa.
• Białe winogrona (Chardonnay, Prosecco) – delikatniejsza, bardziej kwasowa Grappa.

2. Fermentacja

🔹 Wytłoki fermentują zaraz po tłoczeniu winogron, dzięki czemu zachowują świeżość i aromat.
🔹 Nie dodaje się cukru – alkohol pochodzi wyłącznie z naturalnej fermentacji winogron.

3. Destylacja

🔥 Destylacja odbywa się w miedzianych alembikach lub kolumnach destylacyjnych, co pozwala uzyskać bogaty w smaku destylat.
🔥 Po destylacji Grappa ma około 70% ABV i jest rozcieńczana wodą do pożądanej mocy przed butelkowaniem.

4. Dojrzewanie (opcjonalne)

🛢 Grappa może być starzona w dębowych, akacjowych, wiśniowych lub kasztanowych beczkach, co dodaje jej nut wanilii, karmelu i drewna.
🕰 Czas starzenia wpływa na kategorię Grappy (więcej w sekcji „Rodzaje Grappy”).

5. Kupażowanie i butelkowanie

🥃 Master Distiller może mieszać różne destylaty, aby uzyskać idealny balans smaku i aromatu.
📦 Gotowa Grappa ma 35–60% ABV i jest butelkowana w charakterystycznych eleganckich butelkach.

Rodzaje Grappy

1. Grappa Giovane (Młoda, Biała)

🤍 Nie starzona, przezroczysta, intensywnie aromatyczna i surowa.
🌿 Charakterystyka: wyraźne nuty winogron, kwiatów i świeżości.
🏅 Przykłady: Nonino Bianco, Poli Bianca.

2. Grappa Affinata in Legno (Starzona Krótko w Drewnie)

🛢 Dojrzewa przez kilka miesięcy w drewnianych beczkach, co nadaje jej lekkie nuty wanilii i przypraw.
🌿 Charakterystyka: delikatniejsza niż młoda Grappa, z lekką nutą dębu.
🏅 Przykłady: Nardini Riserva, Marzadro Affinata.

3. Grappa Invecchiata (Aged) lub Grappa Vecchia (Stara)

🛢 Starzona przez co najmniej 12 miesięcy w beczkach, przez co nabiera złotego koloru i gładkiej tekstury.
🌿 Charakterystyka: nuty wanilii, karmelu, orzechów i miodu.
🏅 Przykłady: Berta Elisi, Poli Barrique.

4. Grappa Stravecchia lub Riserva

🛢 Starzona przez minimum 18 miesięcy w wysokiej jakości beczkach z dębu, akacji lub kasztana.
🌿 Charakterystyka: pełne, głębokie nuty tytoniu, skóry, czekolady i przypraw.
🏅 Przykłady: Berta Tre Soli Tre, Nonino Riserva 18 Anni.

5. Grappa Aromatica

🍇 Destylowana z aromatycznych szczepów winogron, takich jak Moscato czy Gewürztraminer.
🌿 Charakterystyka: owocowe, kwiatowe aromaty, subtelniejsza od klasycznej Grappy.
🏅 Przykłady: Nonino Moscato, Marolo Gewürztraminer.

Jak pić i serwować Grappę?

🔹 Temperatura serwowania:

• Młoda Grappa – 8–12°C (lekko schłodzona).
• Starzona Grappa – 16–20°C (pokojowa temperatura, jak whisky).

🔹 Najlepsze sposoby podania:

• Neat (czysta) – w kieliszku tulipanowym, by uwolnić aromaty.
• Z kawą ("Caffè Corretto") – kilka kropli Grappy do espresso.
• Z lodem – dla złagodzenia intensywności alkoholu.

Najbardziej znane marki Grappy

🏆 Nonino – pionier w produkcji luksusowej Grappy, pierwsza destylarnia Grappa Monovitigno (jednoszczepowa).
🏆 Berta – znana z długo starzonych Grappa Riserva.
🏆 Poli – tradycyjna destylarnia z Veneto, słynie z ręcznej produkcji.
🏆 Nardini – jedna z najstarszych destylarni Grappy (założona w 1779 roku).
🏆 Marolo – specjalizuje się w aromatycznych i jednoszczepowych Grappa.

Podsumowanie

Grappa to kwintesencja włoskiego rzemiosła, łącząca tradycję, terroir i intensywny smak, idealna dla koneserów i miłośników mocnych alkoholi. 🥃🇮🇹🔥